فیلمی در ایران تهیه شده بنام میراث آلبرتا که سعی کرده به پدیده مهاجرت فارغ التحصیلان شریف بپردازد. از دید کارگردان آن مهاجرت فارغ التحصیلان صرفا برای رقاصی و خوشگذرانی است. تا آنجاییکه من اطلاع دارم از هر طیف فکری میان این دانشجویان مهاجر موجود است. حالا بدی نیست نگاهی کنیم به آمار دانشجویان خارجی در آمریکا. آمار مبسوطی اینجا موجود است که من خلاصه ای از آن را اینجا میاورم.
در طول هفت سال بین سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ حدود صد هزار دانشجوی خارجی (غیر آمریکایی با ویزای دانشجویی) موفق به اخذ دکترا از دانشگاههای آمریکا شده اند. چین و هند جمعا ۴۰ درصد کشور مبدا را تشکیل میدهند. نمودار روبرو درصد هر منطقه را نشان میدهد. در طی این ۷ سال سهم ایران ۸۴۷ فارغ التحصیل دکترا بوده است. یعنی چیزی کمتر از ۱ درصد کل فارغ التحصیلان دکترا. البته این رقم از این کشورها بیشتر است : پاکستان (۳۸۱) عربستان (۵۶۰) بریتانیا (۷۸۰) اسپانیا (۶۸۸) مصر (۷۶۹) اسراییل (۷۰۱). ولی رقم فارغ التحصیلان ایرانی از کشورهایی مثل ترکیه (۳۲۸۵) روسیه (۱۲۶۷) ایتالیا (۱۰۲۱) برزیل (۱۱۵۴) کمتر بوده است. البته باید توجه داشت که دانشجوی ایرانی باید از هفت خوان ویزا و امتحانهای مختلف در خارج از ایران بگذرد تا پایش به آمریکا باز شود. تقریبا تمام ایرانی های شاغل به تحصیل در مقطع دکترا از دانشگاه بورس تحصیلی میگیرند و بخاطر مسایل سیاسی بورسیه دولتی وجود ندارد و از همین رو هزینه ای بر بودجه کشور تحمیل نمیشود. اگر فرض کنیم هزینه تحصیل و کمک هزینه پرداختی سالی ۵۰ هزار دلار باشد که همگی با انجام کار دانشجویی و تحقیق تامین میشود و دوره دکترا را ۵ سال در نظر بگیریم این ۸۴۷ فارغ التحصیل ایرانی در طول ۷ سال گذشته رقمی بیش از ۲۰۰ ملیون دلار را با زحمت بدست آورده اند و صرف تحصیل خود کرده اند و به مدارج علمی بالا رسیده اند بدون آنکه بر بودجه کشور هزینه ای تحمیل شود.
اما نکته اصلی رفتن بچه ها نیست. برنگشتن آنهاست. حدود ۷۱ درصد کل فارغ التحصیلان این دوره هفت ساله (حدود صدهزار نفر) بعد از پایان دکترا تمایل به اقامت در آمریکا داشته اند (اگر چینی ها و هندی ها جدا کنیم این درصد ۶۱ میشود). این درصد در بین ملیت های مختلف متفاوت بوده است. قسمت غصه دار این بوده است که ۹۰درصد ایرانیها تمایل به ماندن در آمریکا را داشته اند که رتبه اول را در بین تمام ملیتها کسب کرده اند (البته آمریکا نماندن مساوی وطن رفتن نیست ممکن است مهاجرت به کشوری غیر از وطن باشد). رقم ماندگاری در آمریکا برای عربستانی ها ۹ درصد ترکها ۶۲ درصد غنایی ها ۶۲ درصد اردنی ها ۴۴ درصد بوده است.
برنگشتن فارغ التحصیلان ریشه های اقتصادی و اجتماعی دارد. نمودار زیر متوسط حقوق سالیانه فارغ التحصیلان در رشته های مختلف را در سال ۲۰۱۰ نشان میدهد. شاید مقایسه این اعداد با میزان درآمد در ایران توضیح دهنده قسمتی از ماندن ایرانیها در آمریکا باشد.
No comments:
Post a Comment